Özgür Yazılım Nedir?
Özgür Yazılım Nedir?
Özgür yazılım, bilişim dünyası kullanıcılarının özgürlüğünü temel prensip alan yazılım türüdür. Genel hatlarıyla kullanıcıların bir yazılım üzerinde değiştirme, çoğaltma, inceleme ve geliştirme imkanının olduğu platformdur. Özgür yazılımdaki ‘özgürlük’ kavramı fiyat değil yazılımın kullanımıyla ilgili yetkiyi temsil etmektedir. Çoğu özgür yazılım günümüzde ücretsiz olarak sunulsa da fiyat tarifesinin uygulandığı özgür yazılımlar da mevcuttur.
Özgür yazılımın, ‘özgürlük’ tanımı resmi kurum tarafından belirlenmiştir. Bunu belirleyen kurum ise Özgür Yazılım Vakfı (GNU) isimli kurumdur. Peki özgür yazılımın sunduğu özgürlükler nelerdir? Bu konu 4 ana başlık altında toplanmıştır.
0 Numaralı Özgürlük: Amaç kısıtlaması olmaksızın yazlımın çalıştırılmasıdır.
1 Numaralı Özgürlük: Kullanıcıların istediklerini yapabilmesi için programın çalışma prensibini incelemesi özgürlüğüdür. Genel olarak yazılımın kaynak koduna ulaşılması işidir.
2 Numaralı Özgürlük: Verileri kopyalama ve kopyaları da dağıtma özgürlüğüne verilen numaradır.
3 Numaralı Özgürlük: Bu özgürlükte kullanıcılar değiştirdikleri sürümlerini kopyalayıp dağıtabilir. Fakat bunu gerçekleştirmenin ana koşulu kaynak koda erişmektir.
Bir yazılıma özgür yazılım unvanını verebilmek için yukarıdaki maddelerin hepsini karşılaması gerekir. Tek bir tanesini dahi karşılamayan yazılımlar, özgür yazılım kategorisine giremez. Ayrıca bir programın kendisini ‘özgür yazılım’ olarak sıfatlandırması için hiçbir yere başvurması gerekmemektedir. Eğer yukarıdaki maddeleri karşılıyorsa tüm yazılımlar dolayısıyla özgür yazılımdır. Kaynakça
Günümüzde özgür yazılım kavramı çoğu kez açık kaynak kodlu yazılımlar ile karıştırılmaktadır. Bu kısmen doğru kısmen de yanlış bir kanıdır. Bilindiği üzere bütün özgür yazılım unvanına sahip olan yazılımlar aynı zamanda açık kaynak kod yapısına sahiptir. Ancak her açık kaynak kod yapısına sahip olan yazılımlar özgür yazılım olarak tanımlanamaz. Özgür yazılım mecburen açık kaynak kodlu olmak zorundadır. Çünkü böylelikle kullanıcılar rahatlıkla programa girip yönetme imkanına sahip olurlar.
Özgür yazılım ile alakalı bir diğer önemli husus da her ne kadar toplum için olması gereken bir platform olsalar da dilendiği taktirde ticari yapıya da sahip olabilirler. Bu durum özgür yazılımın dışına çıkıldığı anlamına gelmez.
Ayrıca vurgulanması gereken bir konu da özgür yazılımların kesinlikle bir korsan yazılım olmadığıdır. Aksine, yapısı gereği güvenlik ve şeffaflık üzerine kurulmuştur.
